Tijdens haar studentenjaren ging Christel nog iedere dag op café. Vandaag doet ze het helemaal anders. Bewuster. “Hoe minder ik drink, hoe minder ik het nog wil.”

‍

{{tip}}

Eerst en vooral: wat betekent van het leven genieten voor jou?

Christel: 'Dat kan van alles zijn. Sporten, tijd doorbrengen met mijn gezin en familie, met de hond gaan wandelen in het fort, terrasje in de zomerbar enz. Grote én kleine dingen.'

'Gisteren zijn we toevallig nog naar de wellness geweest. Die gsm eens weg leggen en niet naar de klok kijken. En helemaal zen weer naar huis. Dat doet altijd deugd. De volgende afspraak is al vastgelegd! Dan maken we er meteen een weekendje van. Dat wordt de perfecte mix: een dag fietsen in Limburg en een dag in de wellness. Mijn dochter luistert mee en kijkt alsof ze zeker mee wil. Zij wist er nog niet van (lacht).'

En ben je ook een níeuwe levensgenieter?

Christel: 'Onbewust al een tijdje, denk ik. Tof initiatief trouwens, luchtig en haalbaar, dat helpt. Want preventie is misschien niet zo hip, maar wel belangrijk. Het wordt onderschat als je het grote plaatje bekijkt.'

De Nieuwe Levensgenieter wil onder andere aandacht vestigen op ons alcoholgebruik. Hoe ga jij daarmee om?

Christel: 'Ik wil mezelf geen limieten opleggen. Regeltjes zoals een maand lang Tournée Minérale volgen of enkel alcohol in het weekend, zouden niet werken. Want als het dan eens niet lukt, voel ik mij schuldig. En wordt het een jojo van afwisselende periodes. Met of zonder succes. Niet motiverend. Dus gemiddeld drink ik nu ongeveer 1 glas per week, denk ik. Maar bij sommige gelegenheden is het meer.'  

'Een trouwfeest bijvoorbeeld, dat is toch wat anders. Dan kies ik bewust voor alcohol en maakt het deel uit van een hele feestdag. Al neem ik tijdens een gezellig etentje bij mijn schoonouders evengoed soms een glas. Het is simpel: als ik een glas cava of wijn wil drinken, kan dat. Gewoon voor de smaak.'

'Maar: ik denk er ondertussen wel véél meer bij na. Is het sop de kool waard? De katers, de hoofdpijn, je gezondheid. Je slecht voelen de dag nadien, of zelfs de avond zelf al.'  

Twee jaar niet fit

Christel: 'Het is niet zo dat ik per se minder wil drinken. Maar spontaan is dat toch gekanteld. Vroeger was ik vrij sportief. Na mijn zwangerschap was dat sowieso wat minder. Maar eigenlijk voelde ik mij tot twee jaar nadien vrij lamlendig, zonder dat ik het echt doorhad. En zonder dat ik echt ziek was.'

'Toen bleek dat ik al die tijd rondliep met een ijzertekort. Dan besefte ik: oei, ik ben twee jaar helemaal niet fit geweest. Enkele ijzerbaxters later, voelde ik mij véél beter. Dat fittere gevoel wil ik niet meer loslaten. Dus drink ik nu ook minder.'

'En hoe minder ik drink, hoe minder ik het nog wil. Want op den duur voel je dat ene glas ook veel harder natuurlijk. Dus het is een beetje een cirkel waar je vanzelf in geraakt.'

En hoe ging het vóór die kanteling?

Christel: 'Toen ik studeerde, heb ik heel veel alcohol gedronken. Ik zat in een studentenvereniging. Wij gingen iedere avond met een hoop volk op stap. Dat hoorde er gewoon bij. Best stevig. Doe je dat nuchter, dan is het wellicht een heel andere ervaring. En misschien helemaal niet zo tof. Toen was het de tijd van mijn leven.'

'Ik heb nog heel veel contact met die vrienden van de studentenvereniging. Je ziet hoe verschillend ze omgaan met alcohol. Sommigen blijven drinken, anderen doen het veel minder. En er zijn er die het echt moesten verbannen. Omdat ze het er moeilijk mee hadden. Dat is zeker geen taboe. Iedereen gaat zijn eigen weg en ze zijn allemaal goed. Want zoals toen zal het nooit meer zijn. Minder drinken is nu veel meer aanvaard.'

'Ik drink enkel nog alcohol als ik er zelf zin in heb. Niet omdat mensen het aanbieden.' 

- Christel Van Gastel

Sociale verwachtingen

'Soms ga je op café en bestelt iedereen een pintje. Als ik dan niet meedoe, voel ik mij de ongezellige. Alsof ik verantwoordelijk ben voor de sfeer, op basis van een glas alcohol. Dat is ook zo als er bij een etentje een fles opengaat. Er is dan toch soms een verwachting die je niet kan invullen. Dus ja, ik heb daar nog aan toegegeven. En dan had ik er spijt van natuurlijk.'

'Ik ben ondertussen wel gegroeid in neen zeggen. Want dat glas was niet voor mij, maar voor een ander. Dat is helemaal triestig. Ik weet nu: het ligt niet aan mij, maar aan de verwachtingen. En ik drink enkel iets als ik het zelf wil, niet omdat mensen het aanbieden.'

Eerder zei je: als je een glas wijn of cava wil drinken, doe je dat gewoon. Heb je andere guilty pleasures?

Christel: 'Een hamburger van op de markt! Zo een met ajuinen en saus. Mijn vriendin wordt daar gek van, vooral van het uur waarop ik er soms al voor ga (lacht). Als we om 10 uur ‘s ochtends over de zaterdagmarkt wandelen, is het soms al prijs.'

'Spreken over ‘alternatieven’ of ‘vervangers’ vind ik geen goed idee. Alsof je iets tekortkomt of verliest.'

- Christel Van Gastel

‍

Hoe laat je je dochter gezond leven? En vooral: hoe ga je dat doen eens ze wat ouder wordt?

Christel: 'Fruitjes in de zetel, onze traditie na school! En ze eet met ons mee hé. Dus dat is al vrij gezond, denk ik. Uiteraard krijgt ze af en toe een ijsje of donut. Maar we hebben wel wat kleine, goede gewoontes. Als ik zelf pizza maak bijvoorbeeld, is het met volkoren deeg. Zelfde moeite, even lekker en toch iets voedzamer. Of als we spaghetti maken, vervang ik een deel van het vlees door linzen en rode bonen. En superveel groenten in de saus, zuinig met de kaas. We kopen standaard bruin brood. Sandwiches eerder als uitzondering. Maar we zijn geen vegetariërs of strikt met wat dan ook.'

‍

'Hoe Aline later omgaat met alcohol, daar kan ik gezien mijn geschiedenis moeilijk hard tegenin gaan. Misschien werkt dat wel averechts. Ik wil haar vooral goed informeren en hoop dat ze dan de juiste beslissingen neemt Al denk ik dat er wel echt een shift is bij jongere generaties. En meer keuze.'

Tot slot: wat is jouw ultieme tip voor wie minder wil drinken?

Christel: 'Ga eens naar een grotere drankenhandel en laat je verrassen door het groeiende alcoholvrije aanbod! En stop met te spreken over alternatieven of vervangers. Dan vind ik het eigenlijk al gedoemd om te mislukken. Alsof je iets tekortkomt, iets verliest. Is het eigenlijk belangrijk dat het smaakt zoals het origineel? Zeg gewoon wat je lekker vindt!'

Onze kinderen vandaag, het zijn de bourgondiërs van morgen. Maar hoe voed je je kind in hemelsnaam gezond (op) als broccoli ‘jakkes’ is, bloemkool ‘ieuw’ en het scherm mateloos boeiend? Het voelt voor veel ouders als een uitdaging.

Maar er is hoop: ‘Er zijn kleine dingen die helpen’, vertelt Maarten Vansteenkiste ons. Hij is motivatie- en ontwikkelingspsycholoog aan de UGent. We gieten zijn tips in een ABC.

A: kinderen baas, of toch een beetje

A staat voor autonomie. Oftewel je kinderen laten kiezen. ‘Zeker bij jonge kinderen hebben we de neiging om veel in hun plaats te doen en bijvoorbeeld zelf eten op hun bord te scheppen. Uit onderzoek blijkt nochtans - werkelijk waar - dat de kans dat kinderen groenten eten veel groter is als ze zelf mogen kiezen hoeveel er op hun bord komt’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘Je kunt bijvoorbeeld een grote en een kleine lepel op tafel leggen. En je kinderen zeggen dat het de bedoeling is dat ze van alles iets nemen. Hoeveel en met welke lepel, dat mogen ze kiezen’, tipt hij.

Allemaal goed en wel, maar geef je die rakkertjes zo toch niet veel macht in handen, letterlijk en figuurlijk? ‘Het werkt beter dan kinderen dwingen om iets te eten’, reageert Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Anders creëer je stress en bereik je net het omgekeerde.’ Al hoef je de kinderen ook niet alles zelf te laten beslissen. ‘Als ouder blijf je bepalen wat, wanneer en hoe er wordt gegeten’, zegt ze. ‘Jij stelt dat er per dag drie hoofdmaaltijden zijn en drie gezonde tussendoortjes. Ook die plan je het best op vaste momenten in, zodat je kinderen niet de hele dag door lopen te knabbelen en dan tijdens de maaltijden geen honger meer hebben. Jij neemt ook het voortouw om aan tafel te eten, zonder tablet of televisie. Zodat je kinderen niet afgeleid zijn en hun honger- en verzadigingssignalen goed opmerken. En jij kiest wat de pot schaft, al dan niet met inspraak van je kinderen.’   

‍

{{tip}}

B: geduld en geloof

Die inspraak brengt ons naadloos bij de volgende letter: de B van betrokkenheid. ‘Als je je kinderen mee betrekt in keuzes, stijgt de kans dat ze die volhouden, ook als je er als ouder niet bij bent. Denk aan het stuk fruit dat ze kiezen om mee naar school te nemen’, legt Maarten Vansteenkiste uit. ‘Je kunt hen ook in de supermarkt al betrekken bij het avondmaal. Jij bepaalt dan een minimumvereiste, zoals het feit dat er vis op tafel komt, zij kunnen dan mee beslissen welke vis het precies wordt. Daarna kunnen ze ook mee in de keuken experimenteren en proeven.’

‘Gezellige, ontspannen sfeer: de beste manier om je kinderen nieuwe dingen te laten proeven’

- Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding, Vlaams Instituut Gezond Leven

‍

Maak er trouwens ook gerust de B van bindmiddel van, het spul waarmee je ervoor zorgt dat ook de spreekwoordelijke mayonaise pakt aan tafel. ‘Ouders gaan vaak stressen rond het eetmoment omdat ze bang zijn dat hun kinderen niet de juiste voedingsstoffen zullen binnenkrijgen. Nergens voor nodig’, sust Laura Vandeweghe. ‘Je moet als ouder geduld hebben en geloven dat die gezonde eetgewoontes nog wel zullen volgen. Probeer het eetmoment vooral ontspannen te houden. Het hoeft ook geen uren te duren. Met kleine kinderen mag je al blij zijn als ze eens tien minuten blijven zitten. Zolang het in die tien minuten maar gezellig is. Gezelligheid is het beste bindmiddel om je kinderen nieuwe ingrediënten te laten proeven.’  

‍

Al mag je het ook gerust iets sluwer aanpakken. ‘Presenteer de gerechten op een leuke manier, door er bijvoorbeeld een gezichtje van te maken. Geen tijd voor? Snijd een boterham dan al eens diagonaal in plaats van recht doormidden. Dat is vaak al speciaal genoeg om aan te zetten tot eten’, weet Laura Vandeweghe. En het kan nog slinkser. Door groenten ongemerkt in gerechten te verwerken, bijvoorbeeld. ‘Voor jonge kinderen is dat een ideale manier om hen aan een smaak te laten wennen. Bij oudere kinderen kan het wel gevoeliger liggen. Zij kunnen zich bedrogen voelen als ze achteraf merken dat je probeerde om hen te bedotten.’   

C: stapje voor stapje, hapje voor hapje

We boeken vooruitgang en dat is nu precies waar de letter C om draait: competentie, het gevoel dat je iets tot een goed einde kunt brengen. ‘Ook daarom is het zo belangrijk dat je kind zelf beslist hoe vol het zijn bord schept’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘De kans dat er veel op het bord blijft liggen, wordt op die manier kleiner. Waardoor je kind zich geslaagd voelt, want het is gelukt om alles op te eten.’

‘De kans dat kinderen groenten eten, is groter als ze zelf mogen kiezen hoeveel van die groenten op hun bord komt’

- Motivatie- en ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent)

‍

Dat is misschien wel buiten de hele kieskeurige etertjes (ja, etertjes, vooralsnog geen ettertjes) gerekend, maar ook hen kun je laten zegevieren aan tafel. ‘Deel het proeven daarvoor op in hele kleine stapjes’, adviseert Laura Vandeweghe. ‘Mag een voedingsmiddel eerst gewoon al even op het bord liggen? Applaus! Kan je kind het tijdens een volgende maaltijd ook aanraken? Opnieuw applaus! Durft je kind het bij een andere maaltijd eens in de mond te nemen, nog zonder het door te slikken? Desnoods door het daarna meteen uit te spuwen? Ook weer applaus, want ook dat telt als een proefbeurt.’  

Zo heb je er volgens Laura Vandeweghe tien tot vijftien nodig voor een kind went aan een nieuwe smaak. ‘Ja, dat is een behoorlijk lang proces’, beseft ze, ‘maar houd vol en blijf alles aanbieden. Weet je dat je kind de broccoli niet zal opeten, leg die dan toch even op het bord naast een andere groente waarvan je weet dat die wel vlot binnengaat. Zo krijgt je kind de nodige vitaminen binnen en kan het toch weer wennen aan broccoli.’

En ondertussen: chapeau voor al je geduld, beste ouder.

Wat een bezige bij, die Karine Claassen. Een van de rijzende televisiemakers bij VRT. Niet bang om moeilijke onderwerpen aan te pakken. Niet in haar tv-programma’s en ook niet hier. En dan ook nog eens een jonge mama, die dus niet snel ‘ja’ zegt als iemand haar vraagt om nog wat meer tijd op te offeren voor een goed doel. Tenzij voor De Nieuwe Levensgenieter. Waarom trekt ze maar al te graag deze beweging mee op gang?

‍

‍Positieve bourgondiër

‘Omdat jullie de ballen hebben om voluit te gaan voor het thema waarvoor jullie gaan. Dat is niet evident.’ Wat haar aanspreekt, is de positieve aanpak. ‘Ik wil niet juf Karine zijn die zwaaiend met het vingertje verkondigt dat alcohol en taart slecht zijn, no way. Want ik ben zelf op-en-top bourgondiër. Dat is letterlijk wat ik al heel m’n leven het allerliefste doe: goede restaurants zoeken, goed gaan eten, genieten van culinaire hoogstandjes.’

‍

{{tip}}

Glaasje om te ontspannen

‘Ik ben een jonge mama. Ik heb een kick-ass job. Voor je het weet, zit je in een ratrace en is het bijna een gewoonte om te ontstressen met af en toe een glaasje wijn, bijvoorbeeld bij het eten. Terwijl dat niet moet. Het hoeft niet. En dus stelde ik mezelf de vraag: “Karine, schenk jij nu een glas wijn uit om te kunnen ontspannen?” Het antwoord was - om heel eerlijk te zijn - “ja”. Iets waarin waarschijnlijk veel mensen zich herkennen.’

‍

'Voor je het weet, zit je in een ratrace en is het bijna een gewoonte om te ontstressen met wijn.'

– Karine Claassen

‍

‘Sinds dat aha-moment consumeer ik alcohol veel bewuster. Niet alleen omdat het de kans op kanker verhoogt. Maar ook omdat het de kwaliteit van mijn dagelijks leven gewoon enorm verbetert.’ Als mama van een kleuter betekent dat voor Karine vooral: beter slapen! ‘Eén glas had al gevolgen voor mijn slaapkwaliteit. Toen ik pas mama was, sliep ik drie jaar zeer weinig. Vreselijk! Nu slaap ik veel beter, en dat wil ik zo houden.’

‍Ben je zwanger misschien?

Bewuster met alcohol omgaan bracht Karine ook tot andere inzichten. ‘Alcohol verbindt mensen. Eten, drinken, aan tafel zitten. Dat is ingebakken in onze Vlaamse cultuur. En het is waar. Maar ik realiseerde me dat ik geen bier of wijn nodig heb om te verbinden met anderen. Het kan ook zonder/anders.’  

Alleen, alcohol is stevig ingebakken in onze sociale rituelen. Zeer stevig. ‘Ik denk dat heel veel mensen, ikzelf ook, alcohol drinken uit gewoonte of om sociaal wenselijk gedrag te vertonen. Je gaat naar een feestje, je wordt er hartelijk ontvangen, er staat een plateau klaar met glazen champagne of wijn. Zelfs als je eigenlijk geen zin in alcohol hebt, neem je ongetwijfeld, negen kansen op tien, toch een glaasje. Voordat je het weet, sta je te nippen.’

Het voelt bijna vreemd om een glaasje af te wijzen. ‘Terwijl het helemaal oké is om te zeggen: “Nee, dank u.” En als je erbij stilstaat, is het echt zot dat je je daarvoor moet verontschuldigen. “Waarom drink je niet? Allez, zeg. Pak een keer een glaasje. Ben je zwanger misschien?” Dan denk ik stiekem: “ben ik alleen maar tof als ik gedronken heb, of wa?” Zonder alcohol kun je toch ook mooie gesprekken voeren en je amuseren? Achteraf slaap je goed en sta je op zonder kater.’

‍

‍Gooi alle geuren, kleuren en smaken in de (fruit)schaal

Is bewust leven niet ultrasaai? ‘Totaal niet! Het betekent niet dat je geen plezier meer kunt hebben hé’, benadrukt Karine. ‘Het gaat hem erom een balans te vinden: gezonde keuzes maken zonder het gevoel te hebben dat je iets opoffert.’ Karine vergelijkt het met afvallen. ‘Je wil een paar kilo’s kwijt, en dus ga je op dieet. Sommige mensen, zoals ik vroeger, denken dan dat ze alleen maar sla mogen eten. Maar dat hou je niet vol.’

In plaats van je te beperken tot louter konijnenvoer vreten, pleit Karine voor een gezonde én bourgondische aanpak. ‘Inspireer jezelf. Zet bijvoorbeeld al eens een volle fruitschaal op tafel met een variatie van geuren, kleuren en smaken. Een plezier om naar te kijken en om op te eten. Met zo van die kleine stapjes, beland je snel in een positieve vicieuze cirkel.’

‍

{{newsletter}}

‍Alcoholvrije drankjes proeven

Ongedwongen ontdekken dus. ‘Om uit die gewoonte te breken omdat je het wilt, niet omdat het moet. Er zijn al genoeg dingen die moeten. Je moet opstaan op dat uur. Je moet in de file staan. Je moet naar je werk. Je moet dat. Je moet dit.’  

Net zoals Karine al heel haar (volwassen) leven goede restaurantjes zoekt, experimenteert ze vandaag ook graag met verschillende alcoholvrije drankjes. ‘Je hebt er tegenwoordig zo veel om eens uit te proberen. En valt het tegen? Volgende keer kies je gewoon iets anders, toch? Keuze te over.’

‍

'Ik drink af en toe een glas alcohol. Omdat ik er bewust voor kies. Niet omdat ik het nodig heb of door sociale druk.'

– Karine Claassen

‍

Drinkt ze dan nooit meer iets alcoholisch? ‘Toch wel. Kijk, alcohol is ongezond en daar is geen discussie over. Net zoals een zak chips eten ongezond is. Maar dat wil nu ook niet zeggen dat je nooit meer chips mag eten of nooit meer alcohol mag drinken. Alles begint bij beseffen waar je mee bezig bent, en waarom. Als vanzelf ontdek je dan dat er ook andere opties zijn om te ontspannen en te verbinden, zonder neveneffecten. Zo vind je wel jouw evenwicht. Na verloop van tijd, want het gaat natuurlijk niet van de ene dag op de andere.’

‍Confrontatie met kanker

Het evenwicht tussen bewustzijn en genieten herstellen, is wat we met De Nieuwe Levensgenieter willen bereiken. Genieten staat niet gelijk aan ongezond. En omgekeerd: gezond staat niet gelijk aan niet lekker of onhaalbaar. ‘Dat vind ik het mooie aan deze beweging. Je kunt de harde feiten voor iemands voeten werpen: alcohol is schadelijk en verslavend, net als tabak. In mijn omgeving zie ik wat kanker doet met een mensenleven. Ik heb mijn vader verloren aan kanker. Het was niet gelinkt aan alcohol, maar het was verdomme wel heftig om kanker te hebben. Terwijl ik heel graag leef en heel veel lach. En ik er heel graag zo lang mogelijk wil zijn voor mezelf en de mensen die ik graag zie. Dat is voor mij hét argument om naar best vermogen op mijn gezondheid te letten.'

‍Momentum

‘Maar door de feiten keihard in het gezicht van de mensen te gooien, verander je niet plotsklaps hun gedrag. Een klik maken vraagt tijd. De wetenschap toont ook aan dat je als mens een intrinsieke, positieve motivatie moet hebben om dingen te veranderen op lange termijn.’ En wat betreft extrinsieke motivatie: ‘Volgens mij zitten we momenteel in het goede momentum om het over alcohol te hebben.’

‍

‍Respect en vrijheid

‘Al zul je me over niemand zien oordelen omdat ze zin hebben in een glaasje. Ik ben trouwens wel de laatste persoon die dat moet doen. Ik heb mijn feestjes meer dan gehad als twintiger (lacht). Maar tegelijk wil ik vandaag gewoon zijn wie ik ben en mijn goesting doen, zonder me te verantwoorden. En mensen inspireren door authentiek te leven en met elkaar tips te delen? ‘Graag.’ Karine lijkt haar balans te hebben gevonden: ‘Ik voel me er niet slecht over als ik af en toe een glaasje drink. Maar dan wel omdat ik er bewust voor kies, naast iets anders. Niet omdat ik het nodig heb of me laat doen door sociale druk.’

‍

Proost! Op de bourgondiër van de toekomst.

Zin in een frisse mocktail die écht geslaagd is (en niet lijkt op plakkerige limonade waarin een muntblaadje ronddrijft)? Deze drie Instagram foodies zetten je graag op weg. Zonder alcohol, boordevol smaak. Santé!

Watermeloen-limonade

Laurence (@ascookedbyginger) is een Hasseltse foodie die al twee boeken op de wereld heeft losgelaten. Haar levensmotto is ‘Gezond genieten’. Een filosofie waar wij pal achter staan! Ze drinkt vooral water en koffie. Maar áls ze frisdrank op tafel zet, maakt ze die liefst zelf. Al is het maar om de hoeveelheid suiker de baas te zijn. Zoals deze limonade met watermeloen. Poepsimpel en lekker fris.

‍

Benodigdheden voor 2 glazen

• 160 g watermeloen
• 2 limoenen
• 5 takjes munt
• 400 à 500 ml bruiswater
• ijsblokjes

Zo maak je het

1. Doe de watermeloen in de blender en mix glad. Haal door een zeef en vang het sap op.
   
2. Stop de blaadjes van de munt in een kommetje en pers er het limoensap boven uit. Plet met de vijzel zodat de munt maximaal smaak afgeeft.
3. Doe ijsblokjes in een glas en giet er het watermeloensap bij. Voeg het limoensap toe, zonder de blaadjes munt en giet er als laatste het bruiswater bij. Werk eventueel af met een takje munt.‍‍

Virgin gember-mojito

Met meer dan 90.000 volgers is Karolien (@karolas_kitchen) een grote, culinaire inspiratiebron. Ze heeft een master biomedische wetenschappen specialisatie in voedingswetenschappen op zak. En kookt en spreekt dus met kennis van zaken. Karolien kiest er bewust voor om geen alcohol te drinken.Haar favoriete mocktail? Deze virgin mojito met gember!

‍

‍

Benodigdheden voor 1 drankje

• ½ limoen
• gewassen verse gember
• 1 tl rietsuiker of ½ tl zoetstof
• 10 blaadjes munt en een takje extra voor de garnering
• 75 ml spuitwater
• 75 ml heldere citroenlimonade
• ijsblokjes

Zo maak je het

1. Schil de verse gemberwortel gedeeltelijk en rasp deze boven het glas tot je ongeveer een theelepel hebt (zo vang je ook het sap op).
2. Pers de limoen uit bovenop de gember, snijd de uitgeperste schil in kwarten en voeg toe, net als de zoetstof en de helft van de muntblaadjes.
3. Plet het mengsel grondig met een stamper.
4. Voeg de overgebleven muntblaadjes, een 3-tal ijsblokjes en de vloeistoffen toe. Werk af met een feestelijk rietje en een takje munt.

Mocktail met pompelmoes en rozemarijn

Na twee zoete, serveren we een bittere mocktail om af te sluiten. Kruidig en verfrissend. De chef? Amylia, also known as @Cookameal. Ze kookt het liefst zonder poespas. Of zoals zij het zo mooi noemt: ‘gezondigen’. Een levensstijl waarbij gezond eten perfect samengaat met - zonder schuldgevoel - een tweede stukje taart opscheppen. Amen!

‍

Benodigheden voor 1 drankje

Voor de rozemarijnsiroop

• 150 ml water
• 200 g suiker
• 3 takjes rozemarijn

Voor de mocktail (per persoon)

• enkele ijsblokjes
• 2 el rozemarijnsiroop
• 75 ml pompelmoessap
• 150 ml bruiswater
• takje rozemarijn

Zo maak je het

1. Verhit water in een kookpot en voeg de suiker toe.
2. Roer tot de suiker opgelost is.
3. Voeg de rozemarijn toe en haal je kookpot van het vuur.
4. Laat de siroop minstens een uur afkoelen in de koelkast.
5. Vul een glas met enkele blokjes ijs.
6. Voeg 2 el rozemarijnsiroop toe.
7. Vul aan met pompelmoes sap en bruiswater.
8. Garneer met een takje rozemarijn.

{{tip}}

Van een glas na iedere thuiswerkdag tot nooit meer een glas. Pieter heeft een jaar geleden een duidelijke keuze gemaakt. 'Niet drinken motiveert zichzelf, door de effecten die ik voel.'

‍

{{tip}}

‍

Jij drinkt helemaal niks. Waarom heb je die keuze gemaakt?

Pieter: 'Ik zat al een tijdje niet zo goed meer in mijn vel. Ik wilde afvallen en voelde mij redelijk moe. Op een keiwarme dag tijdens een feestje bij vrienden heb ik besloten om niet meer te drinken. Ik heb een foto genomen van mijn laatste Duvel, de I Am Sober app geïnstalleerd en ben eraan begonnen.'

‍

'Die app helpt mij ook echt. Ik zit ondertussen aan een streak (onafgebroken reeks, nvdr.) van meer dan 400 dagen. Die wil ik niet kapotmaken. Ik gebruik ook Duolingo op mijn smartphone, om nieuwe talen te leren. Je kan het daarmee vergelijken. Elke dag opnieuw moet je ermee bezig zijn.'

‍

'Ik ben een man van de streaks. Al meer dan 400 dagen ondertussen. Die wil ik niet kapotmaken.'

- Pieter Vermeiren

Niet meer met een kater opstaan

Pieter: 'Ik voel mij helderder nu. En ik zie er beter uit. Al moet ik ook zeggen dat weggaan met vrienden soms wat saaier is. Ik speel tennis en nadien drinken we vaak iets. Nu merk ik toch dat die gesprekken minder fun zijn. Omdat ik niet meer in de wind ben. Maar niet meer met een kater opstaan is véél plezanter. Ik lees nu bijvoorbeeld ook meer boeken want daar heb ik weer de energie voor. Het is het helemaal waard. Dus ik houd vol.'

‍Dronk je veel?

Pieter: 'Ik werk als bemiddelaar bij de VDAB. Dat betekent dus mensen overhalen en af en toe weerstand krijgen. Dat geeft soms wat stress. Ik werk ook vaak thuis. Om de werkdag dan toch goed af te sluiten, dronk ik altijd een Duvel. Als een soort ritueel.'

‍

Heb je nu dan een andere manier om een werkdag af te sluiten?

Pieter: 'Ik zet een YouTube-video op om bij te mediteren. Mijn vrouw heeft dat aangeraden. Zij is al langer into yoga. Ondertussen doe ik het soms ook om in slaap te vallen. Ik heb ook een loopband gekocht. Die staat hier nu naast mij. Tijdens de middagpauze eens lopen of wandelen helpt enorm tegen werkstress.'

‍Drinkt je vrouw nog alcohol?

Pieter: 'Af en toe. Maar minder. Ieder zijn ding natuurlijk. Ik ga haar daarom natuurlijk niet scheef bekijken. Vroeger dronken we soms samen gin, als aperitiefje. Daar heb ik nu een fles zonder alcohol voor in huis gehaald. Mijn vrouw en ik gaan ook graag eens op restaurant. Écht goed eten, zonder naar de rekening te kijken. Toegegeven: een goed glas wijn daarbij, dat mis ik. Of de smaak van bier. Gelukkig heb je veel lekkere niet-alcoholische biertjes.'

Toch nog drank in de koelkast

Pieter: 'Ik heb het vroeger nog geprobeerd hoor, enkel 's weekends drinken. Maar dat lukte niet voor mij. Als ik dan mijn koelkast passeerde en toch drank zag liggen, was de verleiding te groot. Ik moest de klik volledig maken.'

‍

Hoe reageert je omgeving als je zegt dat je niet drinkt?

Pieter: 'In het begin was er toch wat tegenkanting. Mensen dachten dat het een fase was. Maar nu we een jaar verder zijn, merk ik dat het gaan liggen is. En het precies meer aanvaard wordt. Ik herinner mij nog een mountainbiketocht toen ik pas gestopt was met drinken. Een van mijn vrienden had voor iedereen een Duvel mee. Lief bedoeld natuurlijk, maar hij wist nog niet dat ik gestopt was. Ik heb die traktatie toen niet aanvaard. Of ik was weer vertrokken.'

Zijn er dan andere zoete of zoute zonden die je moeilijk kan laten liggen?

Pieter: 'Als er zure snoepjes in de kast liggen, ja. Dat is verleidelijk hé. Maar ik probeer alles met mate te doen. Dat heeft er altijd in gezeten. Een grote zak chips leeg eten, ik doe dat niet. Een hapje is genoeg voor mij, dan mag de zak weer weg. Ik vind dat ik goed bezig ben. Sinds ik gestopt ben met drinken, probeer ik elke avond mijn leeftijd te pompen. Ik ben nu 42 jaar, dus dat doe ik dagelijks. Zo wil ik opbouwen naar 50. Daarna ga ik weer afbouwen. Ik heb het gezegd: ik ben een mens van de streaks (lacht).'

‍Je hebt twee kinderen. Krijgen zij gezonde voeding mee met de paplepel?

Pieter: 'Onze Lex eet elke morgen havermoutpap, een dubbele portie zelfs. Die eet dat supergraag. Ayko neemt liever een boterham met choco. Dan moet ik meer hameren op het belang van gezonde keuzes zoals groenten en fruit. Maar als ze een snoepje of zo willen, vragen ze het altijd. Da’s onze huisregel. En dat loopt vlot. Over schermtijd moeten we veel striktere afspraken maken.'

Om af te sluiten: wat is jouw tip voor wie minder of zelfs niet meer wil drinken?

Pieter: 'Doe iets wat in je aard ligt. Er zijn natuurlijk ook mensen die wél enkel ‘s weekends kunnen drinken. Maar voor mij was het vanaf dag 1 duidelijk dat ik voor alles of niks zou gaan. En dat motiveert zichzelf, door de effecten die ik voel.'

Bewegen is als naar de bistro gaan: je neemt van het menu waar jij het meeste zin in hebt, waar jij het meeste deugd van hebt. Tuinieren, turnen, trappenlopen… Allemaal goed en lekker! Toch leven er nog heel wat hardnekkige mythes over beweging, alsof een opdringerige ober in je oor blijft hijgen dat je iets anders moet kiezen. Reden genoeg om die de wereld uit te helpen dus. De mythes dan, niet de ober.

Mythe 1: bewegen kost te veel tijd (die je niet hebt)

Druk, druk, druk. Geen tijd, geen tijd, geen tijd. Klinkt herkenbaar? ‘Het is inderdaad de belangrijkste reden waarom mensen vaak niet tot meer bewegen komen’, zegt Jan Seghers, professor fysieke activiteit, sport en gezondheid (KU Leuven). ‘Maar eigenlijk is het een slecht excuus’, knipoogt hij. ‘De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft aan dat we 150 minuten matig tot intens moeten bewegen. Die norm geldt op weekbasis. Beweeg je een dag dus eens wat minder? Geen probleem, je kunt die minuten perfect spreiden over de andere dagen van de week.’

Ook dan moet je er natuurlijk eerst de tijd voor vinden. ‘Het voordeel is dat je je niet per se in het zweet hoeft te werken of het fitnesscentrum moet platlopen’, reageert Luc Lipkens, stafmedewerker bewegen bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Ramen lappen of onkruid wieden, dat kan voor sommigen ook al tellen als een matig intensieve vorm van beweging.’ Of waarom geen activiteiten die je sowieso zou doen vanaf nu combineren met lichaamsbeweging, tipt Jan Seghers. ‘Alles wat je hartslag omhoog haalt, is goed. Neem bijvoorbeeld je verplaatsingen eens onder de loep. Voor korte verplaatsingen is het soms efficiënter om de fiets te nemen in plaats van de wagen. Twee vliegen in één klap.’

‍

Voor langere verplaatsingen ligt dat wel anders. ‘Dan nog bespaar je soms tijd door niet voor de wagen te kiezen’, weerlegt Luc Lipkens. ‘Je moet daarna tenslotte geen tijd meer maken om nog een blokje om te lopen of een andere vorm van beweging te doen.’

Mythe 2: je mikt best elke dag op 10.000 stappen

De laatste stap richting bed was bijlange na niet nummer 10.000 en dus kruip je met een groot schuldgevoel onder de wol? Nergens voor nodig. ‘Die ‘heilige graal’ van 10.000 stappen hoef je niet per se te halen’, stelt Luc Lipkens gerust. ‘Ga eerder eens na hoeveel stappen je wel al zet. Zijn dat er 5000? Dan doe je al veel gezondheidsvoordeel door er daar 6000 of 7000 van te maken.’ Daarin zit de grootste winst, bevestigt ook Jan Seghers. ‘Uit studies blijkt dat de gezondheidseffecten beginnen af te vlakken vanaf 7500 tot 8000 stappen per dag.’

‍

‘Die 'heilige graal' van 10.000 stappen hoef je niet per se te halen.’

- Luc Lipkens, stafmedewerker bewegen bij het Vlaams Instituut Gezond Leven

‍

Elke stap extra is uiteraard mooi meegenomen, maar je hoeft je er dus niet blind op te staren. Je kunt evengoed een voorbeeld nemen aan hoe ze het in Japan aanpakten. ‘Daar liep een sterke campagne: tien minuten extra’, vertelt Luc Lipkens. 61 % van de Japanse bevolking bleek bereid om dagelijks tien minuten meer te bewegen, zo kwam in 2010 al uit het Japans Nationaal Gezondheids- en Voedingsonderzoek. Bij wie weinig beweegt, zorgen die tien minuten extra dat het relatieve risico op gezondheidsklachten met 3,2 % daalt.

Mythe 3: vaak wandelen is beter dan soms lopen (of omgekeerd)

Heerlijk toch, als je gelijk krijgt? Goed nieuws dan, want of je nu het bovenstaande beweerde of het omgekeerde, gelijk heb je sowieso. ‘Wandel je aan 5 km per uur, dan moet je dat 150 minuten per week doen. De kans is dus groot dat je het vaker doorheen de week zal doen en dat is prima. Kies je voor een intensievere vorm van bewegen, zoals lopen, dan hoef je dat maar 75 minuten per week te doen om aan de richtlijn te komen. Een minuut intensief bewegen telt dus dubbel’, legt Jan Seghers uit. ‘Zowel vaker wandelen als soms lopen, zijn daarom goede keuzes om je gezondheid te verbeteren. Wil je ook je conditie verbeteren, dan is het wel aan te raden om te kiezen voor intensievere vormen van bewegen.’ Al komt dat laatste niet zonder waarschuwing.  ‘Mensen maken weleens de fout om meteen een halfuur ononderbroken te gaan joggen, omdat dat hen minder tijd kost. Als je dat niet gewend bent, loop je binnen de kortste keren misschien een blessure op. Mik dus niet meteen op 5 km. Begin met een kwartiertje lopen dat je afwisselt met wandelen en laat je lichaam daar eerst al aan wennen’, adviseert Jan Seghers.  

Mythe 4: ’s ochtends bewegen compenseert het stilzitten nadien

Goed begonnen is half gewonnen? Ja en nee. ‘Mensen denken soms dat ze na een beweegmoment ’s ochtends de rest van de dag zittend mogen doorbrengen’, merkt Jan Seghers. ‘Zo’n beweegmoment is prima om de beweegnorm te halen, maar je moet het wel los zien van het langdurige zitten dat daarop volgt’, zegt hij.

Dat benadrukte ook Erik Scherder, hoogleraar neuropsychologie en bewegingswetenschappen (Vrije Universiteit Amsterdam) al op Radio 1. ‘Als je een uur zit, moet je een half uur bewegen om het negatieve effect van het zitten teniet te doen’, zei hij daar. ‘Bij een half uur zitten, is dat maar drie minuten.’ Even rechtstaan, naar de printer of een collega wandelen, een telefoongesprek staand voeren of vergadering al wandelend, het maakt allemaal al een groot verschil. Dus, zet je wekker of laat je horloge elk half uur even een signaal geven en hop met de beentjes dan!

‍Mythe 5: je hartslag verhogen is belangrijker dan je spieren versterken

Aan welke kant sta jij in de strijd tussen cardio en kracht? Ach, maakt ook niet uit, want beide blijken even belangrijk. ‘Er wordt aangeraden om je spieren en botten twee keer per week te versterken.  Geen zorgen, je hoeft daarom niet meteen met zware gewichten te gaan sleuren’, aldus Luc Lipkens.  ‘Voor iemand die minder sterke beenspieren heeft, kan de trap opgaan al een serieuze trainingsprikkel zijn. Iemand die al sterke beenspieren heeft, kan er een spier- en botversterkende oefening van maken door bijvoorbeeld twee tredes per keer te nemen.’

‍

'YouTube staat vol met video's om thuis spier- en botversterkende oefeningen te doen.'

- Jan Seghers, professor fysieke activiteit, sport en gezondheid (KU Leuven)

‍  
Meer nog: tijdens het trappenlopen versterk je niet alleen je beenspieren, maar jaag je ook meteen je hartslag een beetje de hoogte in. Win-win dus. ‘En er zijn wel meer oefeningen die je met huis-tuin-en-keukenmateriaal of met je eigen lichaamsgewicht kunt doen’, verzekert Jan Seghers. ‘De coronaperiode heeft op dat vlak voor veel inspiratie gezorgd. YouTube staat sindsdien vol met video’s die je helpen om thuis makkelijk spier- en botversterkende oefeningen te doen.’

Mythe 6: als je geen kilo’s verliest, beweeg je niet voldoende

Hogere hartslag, check? Sterkere spieren, check? Getal op de weegschaal nog altijd hetzelfde, ook check? Dat is perfect normaal. ‘Die ballon moet ik toch nog vaak doorprikken’, lacht Luc Lipkens. ‘Het klopt dat je door te bewegen meer energie gaat verbruiken, maar niet zoveel als mensen soms denken. Bewegen in combinatie met gezonde voeding is wel belangrijk als je gewicht wil verliezen, omdat je je spieren dan behoudt en meer verbrandt als je stilzit. Maar bewegen doe je vooral voor de andere gezondheidsvoordelen. De kans op bepaalde kankers en op hart- en vaatziektes wordt bijvoorbeeld veel kleiner als je vaker beweegt. Dat is meer waard dan het cijfer dat de weegschaal aangeeft.’

Mythe 7: spierpijn is het bewijs dat je goed bezig bent

No pain? No gain! … Uhm, no way!

‘Het is niet omdat je de dag nadien spierpijn hebt, dat je een goede vorm van beweging achter de rug hebt. Daar zijn we nu wel achter’, zegt Luc Lipkens. Het is volgens hem net beter om je spieren achteraf helemaal niet te voelen. ‘Omdat je dan een positiever gevoel overhoudt aan de vorm van beweging die je deed. Ja, de prikkel die je je lichaam geeft, moet voldoende groot zijn, maar het mag geen pijnprikkel worden. Als je start aan matige intensiteit en je je beweging rustig opbouwt, dan lukt dat vanzelf.’

‍

{{newsletter}}

Je kan de dag starten met een boterham. Óf met een feestje. Als je het ons vraagt, is die keuze snel gemaakt. Maak kennis met de drie ontbijtrecepten die je ochtend transformeren van 'meh' naar 'wow'! Of je nu gaat voor een groene boost of een zoete start. Eindelijk die ochtendroutine opfleuren? Een fluitje van een cent, dankzij deze originele recepten van onze smaakmaker Michaël Sels!

‍

1. Green American pancakes

Groenten bij het ontbijt? Jazeker! Verstopt in heerlijke pancakes. Want met onder andere spinazie, bananen en havermout heb je meteen een stevige portie krachtvoer binnen. Je favoriete fruit is de kers op de taart. Of de druif. Of de blauwe bes. Of de aarbei. Soit, je snapt ons. Dit gezond ontbijt smaakt even goed als het klinkt. Beloofd!

Voor 4 personen

Ingrediënten

• 300 ml amandelmelk
• 70 g (volkoren) havermout
• 2 eieren
• 1 banaan
• 100 g spinazie
• 200 g skyr
• 400 g vers fruit, verschillende soorten

{{tip}}

Zo maak je het

1. Doe amandelmelk, havermout, banaan, spinazie en de eieren in de blender en mix tot een glad beslag.
2. Verwarm wat neutrale olie in een koekenpan. Bak hierin de pancakes 2 minuten aan elke kant tot ze gaar zijn.
3. American pancakes horen voor mij op een hoge stapel. Doe er een flinke lepel skyr en en wat fruit bovenop.

‍

Een recept uit Michaëls kookboek Lekker Lang Leven 2.

‍

2. Banana split

Wie zegt dat je met een dessert niet de dag kan beginnen? Met deze Banana Split steel je sowieso de show aan de ontbijttafel. Vergeet de klassieke versie met roomijs, deze variant is minstens zo lekker. En verantwoord. Gebakken banaan, knapperige granola en sinaasappelsap vormen samen een lekkere smaakbom om je dag op gang te trekken.

Voor 1 persoon

Ingrediënten

• 1 banaan
• 2 el sinaasappelsap
• 2 el kokosschilfers
• 2 el gehakte hazelnoten
• 1 el zadenmengeling (bv. maanzaad, pompoenpitten, lijnzaad ...)
• 2 el (volkoren) havermout
• 1 el arachideolie
• 100 g magere plattekaas
• 2 el honing
• 5 frambozen

Zo maak je het

1. De crunch in dit recept komt van de zelfgemaakte granola. Verwarm hiervoor een pan op het vuur. Giet er voorzichtig de arachideolie in, zodat die niet gaat spatten en voeg daarna de havermout, kokosschilfers, gehakte hazelnoten en de zadenmengeling toe. Laat 4 tot 5 minuutjes bakken. Blijf goed roeren zodat de granola niet verbrandt.
2. Pel de banaan en snij ze doormidden. Bak de banaan met de buitenkant naar boven even aan in de pan. Voeg na 2 minuten het sinaasappelsap toe. Laat nog even bakken tot het sap is opgenomen en de banaan een mooie glans krijgt door de karamellisatie van deze natuurlijke suikers. Meng alvast de plattekaas met de honing.
3. Was indien nodig de frambozen en laat ze uitlekken of dep ze voorzichtig droog met wat keukenpapier.
4. Schik de gebakken banaan samen met de granola en de plattekaas op uw bord. Werk af met de frambozen.

‍

Een recept uit Michaëls kookboek Lekker Lang Leven.

‍

3. Homemade choco

Toegegeven: soms heb je gewoon zin in iets zoets. Voor die momenten hebben we de perfecte oplossing: huisgemaakte choco. Voor jong en oud! Geen bewaarmiddelen of kunstmatige smaakstoffen, gewoon beginnen met hazelnoten, cacaopoeder en een stukje pure chocolade. Wie aan de verleiding weerstaat, kan de pot trouwens tot twee weken bewaren in de koelkast. Loopt het water je al in de mond?

Ingrediënten

• 200 g hazelnoten
• 2 el poedersuiker
• 200 g kikkererwten in blik
• 2 el tahin
• 4 el puur cacaopoeder
• 100 g pure chocolade
• 200 ml water

Zo maak je het

1. Verwarm de oven voor tot 200 °C.
2. Verdeel de hazelnoten over een bakplaat en rooster ze 8 minuten in de oven of tot ze goudbruin zien.
3. Spoel de kikkererwten uit blik goed af onder stromend water.
   Je kunt ook losse droge kikkererwten kopen, maar dan moet je ze wel minstens 8 uur laten weken. Plaats in dit geval de droge kikkererwten ineen kom met water. Het water moet zo’n 9 cm hoger staan dan de erwten. Als het water tijdens het weken echt te laag komt te staan doordat de kikkererwten het vocht in zich opnemen (sommige kikkererwten zwellen zelfs op tot twee keer de oorspronkelijke grootte), vul het volume dan wat aan. Laat zeker 8 uur weken. Spoel de erwten nadien ook even onder stromend water.
4. Neem de hazelnoten uit de oven en schep ze in de blender. De noten zijn heel erg warm, dus let op dat je je niet verbrandt.
5. Voeg de poedersuiker toe en mix 5 minuten, tot echt elke noot is fijngemalen.
6. Schep vervolgens de kikkererwten, tahin en het cacaopoeder bij in de blender. Verhoog gradueel de snelheid van je blender zodat alles goedgemengd wordt. Voeg nu ook het water toe en mix het geheel tot een smeuïge pasta. Schraap de hazelnootpasta hiervoor af en toe van de randen, zo krijg je het gladste resultaat.
7. En dan nu onze smaakmaker: de chocolade! Deze smelt je het best au bain-marie opdat hij niet verbrandt of gaat klonteren.
8. Giet de gesmolten chocolade bij de gemixte hazelnootpasta en meng alles goed door elkaar. Je kunt eventueel de blender nog eens latendraaien, voor een mooi egaal resultaat.
9. Schep de pasta in een glazen pot en laat hem volledig afkoelen in de ijskast.

‍

Een recept uit Michaëls kookboek Lekker Lang Leven.

‍

Smakelijk!

Nee. Want kanker is multifactorieel. Een moeilijk woord voor het feit dat kanker ontstaat door meerdere factoren samen. Op sommige van die risicofactoren heb je zelf geen vat (zoals leeftijd). Tot núl herleiden kun je je risico op kanker dus niet. Maar je kunt het wél verkleinen door bewust om te gaan met die risicofactoren waar je wél vat op hebt.

Heel concreet: door een gezonde levensstijl. En door het mijden van ongezonde stoffen in onze leefomgeving (zoals fijn stof door stoken van hout). Mochten we daar met z’n allen voor gaan, zou het aantal kankergevallen in onze samenleving een stuk kleiner zijn. Want wist je dat 4 op de 10 kankerdiagnoses het gevolg zijn van vermijdbare factoren? Op vlak van preventie is er dus nog veel winst te boeken in de strijd tegen kanker.

Hieronder zetten we de belangrijkste kankerverwekkende stoffen en risicofactoren op een rij.

Levensstijl - risicofactoren voor kanker waar je zélf vat op hebt

De inrichting van winkels, sociale routines en reclame maken het ons niet gemakkelijk en zorgen voor (on)bewuste beïnvloeding. Maar door stil te staan bij wat je eet, drinkt en doet en daarin gezonde keuzes te maken, kun je wel je risico op kanker verminderen. Dit zijn de risicofactoren voor kanker gelinkt aan levensstijl:

Roken

Roken is nog steeds dé belangrijkste vermijdbare oorzaak van kanker. Tabak en sigarettenrook bevatten tal van stoffen waarvan bewezen is dat ze kanker veroorzaken. Ook meeroken verhoogt je kans op longkanker met 20 tot 30 %. En wist je dat de schadelijke effecten van tabak nog worden versterkt als je er alcohol bij drinkt?

‍

‍Alcohol

Dat brengt ons bij het glas. Een wijntje of pintje met alcohol? Het is een geliefde vorm van ontspanning bij de bourgondische Vlaming. Lekker en alomtegenwoordig. Hoewel ruim de helft van de Vlamingen denkt dat een glaasje alcohol per dag geen kwaad kan, is de realiteit - en nu komt het minder goede nieuws - anders. De wetenschap bewijst dat er een directe link is tussen alcohol en 7 soorten kanker. Ook bij licht en matig gebruik: er is géén veilige ondergrens. Ook geldt: hoe meer je drinkt, hoe groter het risico.  

Stilzitten

Van het glas naar het scherm dan. Urenlang stilzitten aan één stuk, al dan niet achter je computer? Het overkomt de besten. Maar het is niet gezond. En ook al ga je ’s avonds stevig sporten of het gras maaien, dan nog is het belangrijk om overdag regelmatig recht te staan (idealiter minstens elk half uur). Bewegen - stappen, klussen, elektrisch fietsen, het hoeft geen marathon te zijn - zorgt voor een gezonde hoeveelheid hormonen, versnelt de afvoer van afvalstoffen, versterkt je immuunsysteem en helpt je om een gezond gewicht te bereiken of behouden. Zo verkleint (regelmatige) lichaamsbeweging indirect je risico op kanker.

‍‍

Rood vlees, bewerkt vlees en ultrabewerkte voeding

Ook wat er op je bord ligt, speelt mee. Bij 3 voedingswaren heeft de wetenschap een direct verband met kanker gevonden. We beginnen met het goede nieuws: vezelrijke voeding verkleint - bewezen - je risico op darmkanker. Helaas geldt het omgekeerde voor rood vlees (bijvoorbeeld steak of rosbief) en bewerkt vlees (bijvoorbeeld ham, salami of gehakt) als je er veel van eet. Daarom wordt aanbevolen om niet meer dan 300 gram rood vlees per week te eten. Bewerkt vlees beperk je het best tot maximaal 30 gram per week.

‍

‍

Verder is het verband tussen eten en kanker indirect, maar daarom niet minder belangrijk. Zeker als je weet dat je met gezonde menukeuzes ook je risico op andere aandoeningen (zoals diabetes en hart- en vaatziektes) kunt verkleinen. Maar gezonde voeding, wat is dat nu eigenlijk? In ’t kort: overwegend plantaardig, ga voor veel groenten, fruit en peulvruchten, een dagelijks handje ongezouten noten en kies volkoren i.p.v. wit wanneer je brood, rijst of pasta koopt.

‍

Niet altijd simpel in een wereld vol togen en rekken met ultrabewerkte voeding. Ultrabewerkt? Frisdrank bijvoorbeeld, of chips, koek, gebak, snoep, chocola, gesuikerde ontbijtgranen, sauzen, kant-en-klaar gerechten, burgers enz. Kortom, dingen die je in de natuur niet zou tegenkomen en waarvan je oorspronkelijke ingrediënten niet meer herkent, omdat ze complexe industriële processen hebben ondergaan. Die ultrabewerkte voedingsmiddelen - zogeheten ‘lege calorieën’ - bevatten veel suiker, vet, zout en additieven (die zorgen voor kleur, smaak en langere houdbaarheid), maar weinig voedingsvezels, eiwitten, vitaminen en mineralen. De industrie en bijhorende marketing slagen erin ze heel aantrekkelijk te maken. Je zult er helaas veel sneller te veel calorieën mee innemen dan met een gelijkaardige portie onbewerkte voeding. Op het etiket herken je ultrabewerkte voeding aan de lange lijst (on)bekende ingrediënten en additieven. Ze verhogen je kans op overgewicht en samenhangende aandoeningen, waaronder kanker.

Overgewicht

Dat brengt ons bij de rol van lichaamsvet. Niet zo onschuldig als je er te veel van hebt. Overgewicht (BMI hoger dan 25) en obesitas (BMI hoger dan 30) zijn belangrijke risicofactoren voor de ontwikkeling van 12 soorten kanker. Hoogstwaarschijnlijk omdat ze ontstekingen in de hand werken en leiden tot meer groeifactoren en hormonen, die op hun beurt de groei van kankercellen bevorderen.

Belangrijke kanttekening: gewichtsproblematiek kán veroorzaakt worden door een ongezonde levensstijl, maar ook door genetische aanleg, medische behandelingen, stress, te weinig slaap of een combinatie ervan. En het getal op de weegschaal is een indicatie. Er zijn mensen met een beetje overgewicht die verder heel gezond zijn en mensen met een goed gewicht die helemaal niet gezond zijn.

Zon

Ben je er nog? Moedig! Nog een laatste: als Vlamingen zien we haar minder vaak dan we zouden willen. Als ze dan aan de hemel staat, zoeken we haar graag op: de zon. Haar uv-stralen - net als die van de zonnebank trouwens - zijn echter kankerverwekkend. Huidkanker is trouwens de snelst toenemende kanker in ons land: tegen 2030 voorspelt het Kankerregister 70 % meer diagnoses dan in 2021. Verstandig omgaan met de zon is dus echt wel een goed idee. Dat doe je door de schaduw op te zoeken, beschermende kleding en een pet te dragen en regelmatig te smeren.

‍

‍Leefomgeving - kankerverwekkende stoffen die je kan beperken

‍Fijn stof

Gebruik je vaak het openbaar vervoer of de fiets in plaats van de auto? Heb je een warmtepomp of andere verwarmingsinstallatie zónder verbranding van hout? Staan er tijdens jouw tuinfeest elektrische verwarmers op het terras voor gezellige warmte in plaats van een vuurkorf? Dan ben je op vlak van fijn stof beperken alvast goed bezig!

‍

‍

Onderzoekers van de Vlaamse Milieu Maatschappij berekenden dat er per uur hout opstoken (bijvoorbeeld in zo’n vuurkorf of open haard) evenveel fijn stof geproduceerd wordt als tijdens een autorit van 1000 km. Ietwat ongezellige informatie, maar wél belangrijk om weten. Want lange blootstelling aan fijn stof verhoogt je kans op kanker. Beleidsmakers moeten dan ook zorgen voor maatregelen tegen fijn stof op grote schaal. Maar ook als individu draag je bij. De belangrijkste bronnen van fijn stof? Dat zijn wel degelijk de huishoudens (vooral door houtkachels) en het verkeer.

Asbest

Simpele vuistregel: verwijder zelf geen loshangend asbest en ga niet zomaar zagen, slijpen, snijden of boren in asbesthoudend materiaal. Asbest is een kankerverwekkende stof die decennialang verwerkt werd in tal van toepassingen, zoals golfplaten, onderdaken of vinyl. De kans is dan ook erg groot dat in woningen ouder dan 2001 asbest wordt teruggevonden. Sinds 2001 is asbest verboden in België. Mesothelioom, ook wel longvlieskanker genoemd, wordt bijna altijd door asbest veroorzaakt.

Hormoonverstorende stoffen

Hormoonverstoorders helemaal ontlopen? Dat is onmogelijk. Ze zitten overal in onze leefomgeving. Aan onze overheden dus om voorzorgen te nemen, te reglementeren en te controleren! Jijzelf kan ook iets doen. Met haalbare tips om je blootstelling te verkleinen. Was bijvoorbeeld nieuwe kleding voor het eerste gebruik. Of gebruik een glazen of porseleinen bakje (geen plastiek) om eten op te warmen in de microgolfoven.

‍

‍

Gebruik zeker geen pan met een beschadigde antiaanbaklaag. Parfum? Verstuif liever op je kleren dan op je huid. Tip: schoonmaakmiddelen met eco-label zijn gezonder. Vermijd verzorgingsproducten en zonnecrèmes met - en zet je nu schrap want dit vergt net iets meer focus bij het lezen van etiketten - parabenen (methylparabeen, ethylparabeen), ftalaten (BzBP, DEP en DMP), bisfenol A, triclosan, benzofenon, cyclotetrasiloxane, butylhydroxyanisol (BHA) en ethylhexyl methoxycinnamaat (EHMC).

‍

Risicofactoren voor kanker waar je geen vat op hebt

Zoals eerder gesteld, kun je - hoe gezond je ook leeft - nooit helemaal uitsluiten dat je kanker krijgt. Er zijn ook risicofactoren waar je als individu geen vat op hebt (op vlak van gedrag):

Leeftijd

Hoe ouder je bent, hoe hoger je risico op kanker. Kanker ontstaat door veranderingen in het DNA dat onze celdeling regelt. Bij elke celdeling in ons lichaam kunnen er fouten optreden. Ons lichaam corrigeert die fouten. Maar als we ouder worden, gaan de corrigerende mechanismen minder goed werken.

Geslacht

Mannen hebben een iets groter risico op kanker. Ongeveer 1 op de 3 mannen krijgt kanker voor zijn 75^ste. Bij vrouwen is dat 1 op de 4.

Erfelijkheid

Bij 5 à 10 % van alle mensen met kanker speelt erfelijke aanleg een rol. Daarbij leiden aangeboren fouten in het DNA tot kanker.

‍

‍Gezondheidswinst in de strijd tegen kanker

Oef! Als inleiding tot de wereld van kankerpreventie kan dit tellen. Last but not least: De Nieuwe Levensgenieter en alle inspiratie die je hier vindt, draait om de levensstijlfactoren waar je zelf vat op hebt. Maak mee het verschil! Samen ontdekken we bourgondische keuzes die lekker én gezond zijn. Om volop te genieten van eten en drinken, met een kleinere kans op kanker (en andere aandoeningen), en zonder compromis op gebied van smaak. Cheers!

‍

{{newsletter}}

‍

Bronnen:

_{www.allesoverkanker.be}

_{www.komoptegenkanker.be}  

_{www.gezondleven.be}

_{www.kankerregister.org}

_‍